Działania prośrodowiskowe często wywołują efekt domina: wystarczy, abyśmy zaczęli podejmować starania, by zmniejszyć swój ślad węglowy, a wkrótce inne osoby z naszego otoczenia pójdą za naszym przykładem. Jedno drobne działanie może zapoczątkować większą falę zmian. Najlepszym dowodem na to jest polska ambasadorka Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu, Anna Desogus.
Mój świat: zmiana tonacji
Anna rozpoczęła swoją karierę, realizując marzenie z dzieciństwa: została menedżerką muzyków klasycznych w Londynie. Jednak po dziesięciu latach pracy w tej branży postanowiła zająć się wyzwaniami dotyczącymi środowiska naturalnego i klimatu.
— Styl życia, jaki prowadziłam w tej pracy, wymagał ciągłego latania samolotami — opowiada.
Oprócz pasji do muzyki, Anna interesowała się również przyrodą, między innymi dzięki wakacjom spędzanych w dzieciństwie na wsi. Kiedy w 2018 roku wróciła z Londynu do Polski, zauważyła, że recykling nie cieszy się tam popularnością, podobnie jak inicjatywy „zero-waste” mające na celu wyeliminowanie odpadów.
— W wiacie śmietnikowej przed moim domem ciągle panował bałagan i nikt nie rozdzielał śmieci — wyjaśnia. – Chciałam zrozumieć, dlaczego segregacja odpadów nie działa dobrze w Polsce.
Anna postanowiła zachęcać do ograniczania ilości odpadów, jednocześnie promując wielorazowość, naprawianie, wydłużanie życia i wtórne przetwarzanie produktów. Wszystkie te koncepcje składają się na tzw. „gospodarkę o obiegu zamkniętym” (z ang. Circular economy). W 2019 roku Anna rozpoczęła działalność firmy Circular Together oferującej szkolenia i propagującej metody ograniczenia ilości wytwarzanych przez nas odpadów.
— Aby wdrożyć model gospodarki o obiegu zamkniętym, która będzie neutralna dla klimatu, wszyscy musimy dążyć do tego samego celu, zarówno przemysł, jak i konsumenci — podkreśla Anna. – Każdy musi się nauczyć, jak dokonywać wyborów prośrodowiskowych.
Moje działania: jak przejąć inicjatywę
2020 był punktem zwrotnym w życiu Anny. Właśnie wtedy dostała się na szkolenie organizowane przez prestiżową brytyjska fundację Ellen MacArthur — jedną z największych organizacji charytatywnych na świecie, która zajmuje się m.in kształceniem przyszłych liderów gospodarki o obiegu zamkniętym. Podobnie jak Anna, Ellen MacArthur dokonała spektakularnej zmiany w swoim życiu zawodowym: z utytułowanej żeglarki długodystansowej, a nawet właścicielki rekordu świata za najszybsze samotne opłynięcie kuli ziemskiej, została liderką zrównoważonego rozwoju. Promowała gospodarkę o obiegu zamkniętym, podejmując współpracę z rządami i instytucjami z całego świata.
Dzięki szkoleniu Anna opracowała warsztaty dla mieszkańców, szkół, firm i organizacji w Polsce. Ponadto zaczęła prowadzić warsztaty oparte na materiałach fundacji Ellen MacArthur, np. w zakresie innowacyjnych opakowań z tworzyw sztucznych. Zgodnie z koncepcją innowacji u źródła, zamiast szukać sposobów na recykling, można zacząć od zmniejszenia ilości wytwarzanego plastiku. W 2021 roku Anna rozpoczęła współpracę z Packoorang — startupem wspieranym przez rząd norweski, którego celem jest zastąpienie plastiku i kartonów jednorazowego użytku wykorzystywanych do wysyłki towarów torbą wielokrotnego użytku wykonaną z przetworzonych plastikowych butelek. Taką torbę można wykorzystać nawet do 100 przesyłek, a klient może ją zwrócić do lokalnego punktu zbiórki.
Tylko w 2019 roku do skrzynek pocztowych w Europie trafiło 59 miliardów opakowań jednorazowych, które ważyły prawie 3 miliony ton, czyli mniej więcej tyle, co 16 500 samolotów Boeing 747.
— Przejście na rozwiązania wielorazowe w transporcie towarów będzie miało ogromny wpływ na środowisko; to jedna z dziedzin, w których możemy od razu zacząć działać — mówi Anna. Firma Packoorang szacuje, że jej wielorazowa torba zmniejsza ilość odpadów o ponad 99% w porównaniu z jednorazowymi opakowaniami kartonowymi, co obniża emisję dwutlenku węgla o 87,4%.
Zmiana już się rozpoczęła: chociaż Anna dopiero od niedawna reprezentuje tę markę w Polsce, oferowane przez nią rozwiązanie jest już testowane w dużym magazynie działającym na południu kraju, a inne firmy też wyrażają zainteresowanie.
Nasza planeta: nabieramy tempa
Pasja, jaką Anna darzy środowisko naturalne, jest zaraźliwa, a jej działania szybko wywołały efekt kuli śnieżnej. Wkrótce okazało się, że Anna potrzebuje pomocy w poszerzeniu oferty szkoleniowej, aby dotrzeć do jeszcze większej grupy odbiorców. W rezultacie została moderatorką Climate Fresk, organizacji, która chce zwiększać świadomość na temat klimatu, oferując 3-godzinne, interaktywne warsztaty z wykorzystaniem specjalnych kart.
— To świetne rozwiązanie, przeznaczone zarówno dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych uczestników. Pomaga ludziom zrozumieć powiązania pomiędzy poszczególnymi zjawiskami, dzięki czemu później — kiedy usłyszą o pożarze lasu lub o skutkach gospodarczych zmian klimatu — zrozumieją, jak te wydarzenia wpisują się w szerszy obraz. Od czerwca 2022 roku Anna jest również trenerką innych moderatorów Climate Fresk, w związku z czym coraz więcej osób może prowadzić warsztaty.
Dziś Anna szacuje, że udało jej się dotrzeć już do ponad 3000 osób poprzez organizację ponad 100 warsztatów, i do jeszcze szerszego grona dzięki udziale w wydarzeniach takich jak TEDxEuropeanClimatePactWarsaw, gdzie Anna wygłosiła swój TEDx talk dotyczący tego jak wielorazowość może być rozwiązaniem dla klimatu.
Anna wierzy, że w ten sposób skutecznie dociera do ludzi ze swoim przesłaniem.
— Bardzo mi zależy na tym efekcie wzmocnienia, zaangażowania większej liczby osób – wyjaśnia. Jednak rzeczywista skuteczność wymaga, aby przekaz był prosty i dostępny dla każdego: zrozumienie podstawowych, kluczowych elementów jest konieczne do tego, by zachęcić ludzi do działania w ich domach, firmach, małych społecznościach i dużych miastach.
Pomimo sukcesów w inspirowaniu innych do podejmowania działań na rzecz klimatu, jako konsultantce pracującej w pojedynkę Annie było trudno śledzić wszystkie doniesienia na temat klimatu.
— Potrzebowałam dostępu do najnowszej wiedzy z dziedziny gospodarki o obiegu zamkniętym, degradacji środowiska i zmian klimatycznych — wyjaśnia.
W listopadzie 2021 roku Anna została ambasadorką Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu. Realizowany pod zwierzchnictwem Komisji Europejskiej, Pakt jest siecią przedsiębiorstw, organizacji, regionów i miast, a także poszczególnych obywateli, zjednoczonych przez działania na rzecz klimatu. Dołączając do Paktu, Anna zyskała dostęp do wielu ekspertów trzymających rękę na pulsie europejskich aktualności w zakresie środowiska naturalnego i klimatu. Dzięki temu Anna poznała ogólnoeuropejskie inicjatywy, których przekaz mogła następnie propagować w Polsce.
— Ambasadorzy Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu pomagają prezentować te ważne zagadnienia w lokalnych społecznościach. Dla kogoś takiego jak ja, kto pracuje samodzielnie lub w małym zespole, a nie w dużej strukturze, wspaniale jest zostać częścią międzynarodowej społeczności, w której można wymieniać się pomysłami i radami — mówi Anna.
Przystąpienie do Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu w charakterze ambasadorki jest dla niej dodatkową motywacją do działania:
— Nawet jeśli w pełni angażujesz się w walkę o klimat, wciąż potrzebujesz wsparcia w postaci pomysłów i energii od innych ludzi.
Więcej szczegółów: https://ec.europa.eu/clima/policies/eu-climate-action/pact_pl
O Europejskim Pakcie na rzecz Klimatu i Zielonym Ładzie
Europejski Pakt na rzecz Klimatu, zapoczątkowany przez Komisję Europejską, jest częścią Europejskiego Zielonego Ładu i pomaga UE w osiągnięciu neutralności klimatycznej w Europie, jako pierwszemu kontynentowi na świecie do 2050 roku. Celem Zielonego Ładu jest uczynienie gospodarki UE zrównoważoną poprzez przekształcenie wyzwań klimatycznych i środowiskowych w możliwości oraz zapewnienie sprawiedliwej i integrującej dla wszystkich transformacji.
Łącząc podejście na poziomie polityki Zielonego Ładu ze wsparciem dla działań indywidualnych w ramach Paktu Klimatycznego, każdy może wspólnie pracować na rzecz ograniczenia negatywnego wpływu na klimat.